Za nami gala wręczenia Nagrody im. Kutza. Laureatką Nagrody w tym roku została Maja Kleczewska, reżyserka teatralna. Jak w laudacji podkreślał Dariusz Kortko, Kleczewska „nie obiecuje nam nic przyjemnego. Nie zaproponuje miękkiej kozetki ani tabletki, która odsunie od nas nasze lęki i traumy. Gwarantuje za to długi i nieprzyjemny proces. Skonfrontuje nas z emocjami, przed którymi codziennie uciekamy. Rozerwie nas na strzępy, które będziemy musieli potem mozolnie sklejać. Nie uwierzy w nasze dobre intencje. Poszuka źródeł naszych najgorszych cech. Nie pokaże nam ukwieconych łąk, lecz perwersyjny, zaropiały świat, który znalazł się o krok od śmierci i zatracenia. Z Kleczewską musimy się przygotować na okrutne i bolesne doświadczenia. (…) Dlaczego Maja Kleczewska wciąż wyciąga nasze największe wady, winy i lęki, kieruje na nie reflektory, smaga nas słowami i obrazami, które nie są miłe? Dlaczego nie uraczy nas jakąś farsą, lekką historyjką, na którą można by pójść w przyjemny, niedzielny wieczór i dobrze się bawić? Dlaczego zabrania nam zamykać oczy, nie pozwala odwracać się plecami i udawać, że jest różowo? Może dlatego, że sama nauczyła się upadać? Niektóre porażki były bardzo bolesne. Ale z tych upadków wyciągnęła wnioski. Dziś nikt już nie ma wątpliwości, że Maja Kleczewska to jedna z najbardziej wyrazistych i niepokornych osobowości w polskim teatrze współczesnym.”.

Tytułem honorowym Ambasador Śląska został wyróżniony prof. Jerzy Buzek. W laudacji prof. dr hab. Ryszard Koziołek podkreślał, że „Profesor Jerzy Buzek jest dumą naszego regionu. Potwierdzają to niepoliczone nagrody, doktoraty honoris causa, honorowe obywatelstwa miast, najświetniejsze odznaczenia polskie i zagraniczne. Brakowało mu Nagrody im. Kazimierza Kutza. Jej Patron nie raz i ostro spierał się z Profesorem Jerzym Buzkiem. Obaj, naukowiec i artysta, przeszli długą drogę do zawodowej polityki. I przyszli tam ze światów, które są wobec niej zawsze krytyczne. Jerzego Buzka ukształtowała praca rozumienia, tłumaczenia i rozmowy. Kazimierz Kutz był nieustannie w sporze i twórczym konflikcie ze światem i ludźmi. Ich spór o Śląsk i Polskę nie miałby końca. (…) Kapituła Nagrody im. Kazimierza Kutza przyznaje Panu Premierowi, Profesorowi Jerzemu Buzkowi tytuł Ambasadora Śląska za niestrudzoną pracę przekonywania, że można być równocześnie dobrym obywatelem swojego regionu, kraju i Europy. Za to, że wniósł, w swojej osobie, do polityki polskiej i europejskiej zapomniane cnoty wybitnego męża stanu: prawość, uznanie dla pracy i wykształcenia, rzetelność; dbałość, aby myśl poprzedzała słowo; elegancję i uprzejmość oraz bezwarunkowy szacunek dla każdego rozmówcy”. 

Serdecznie gratulujemy tegorocznym wspaniałym laureatom!

Zobacz wypowiedzi organizatorów!

Wypowiedź Marcina Krupy, prezydenta Miasta Katowice

Idea nagrody wyrosła z przekonania o fenomenie Kazimierza Kutza, który był artystą, politykiem, społecznikiem, którego prestiż przekraczał granicę Śląska i Polski, dlatego nagroda jego imienia wykracza swą intencją poza miejsce urodzenia Kazimierza Kutza i honoruje osoby, których talent i charyzma mogą współgrać z jego dokonaniami. Choć oczywiście niezmiernie cieszę się, że nagroda przyznawana jest w Katowicach, rodzinnym mieście reżysera, które wywarło tak istotny wpływ na jego twórczość. Nagroda to uhonorowanie twórcy za wybitne dokonania artystyczne, które odgrywają istotną rolę w aktualnej debacie publicznej, przyczyniając się do budowania społeczeństwa demokratycznego i tolerancyjnego. Nagroda promuje artystów, którzy łączą działalność artystyczną ze społecznym zaangażowaniem, prezentując postawę bliską patronowi nagrody Kazimierzowi Kutzowi – mówi Marcin Krupa, prezydent Katowic.

Wypowiedź Roberta Talarczyka, przewodniczącego Kapituły, dyrektora Teatru Śląskiego

Gala wręczenia Nagrody im. Kazimierza Kutza, którą organizujemy corocznie 16 lutego, dokładnie w dniu urodzin reżysera, to jedno z najważniejszych wydarzeń nie tylko w naszym teatrze, ale też w mieście i w całym województwie. Biorąc jednak pod uwagę nazwiska nominowanych, które przewinęły się przez trzy edycje nagrody, nie mamy wątpliwości, że Nagroda Kutza rezonuje na całą Polskę – wszak działalność Kazimierza Kutza, choć do końca skupiona i skoncentrowana na Śląsku, także wykraczała znacznie poza szeroko rozumianą lokalność.

W tym roku będziemy wręczać Nagrodę Kutza już po raz trzeci. Ani w tym roku, ani w poprzednich latach, Kapituła nie miała łatwego zadania – za każdym razem pojawiały się nazwiska kilkunastu osobistości, z których tak naprawdę każdy zasługiwał co najmniej na nominację. Obrady są dość burzliwe – Kapituła spotyka się kilkukrotnie, by wybrać pięcioro nominowanych i by ostatecznie wybrać laureata. Ostateczny wybór często jest nieoczywisty, a dyskusje i głosowania trwają dosłownie do ostatniej chwili.

Podobnie było i w tym roku. Pod koniec grudnia Kapituła nominowała pięcioro znakomitych artystów: rysowniczkę Martę Frej, reżyserkę Maję Kleczewską, aktorkę Maję Ostaszewską, architekta Roberta Koniecznego oraz malarza i pisarza Henryka Wańka. Co łączy tegorocznych nominowanych? Odwaga i nieoczywistość, niezwykły talent i umiłowanie wolności, czujność i szybkość reakcji, charyzma i humanizm. To spośród nich dokonaliśmy ostatecznego wyboru laureata Nagrody im. Kazimierza Kutza.

Nazwisko laureata do samego końca trzymamy w tajemnicy, mogę jednak zdradzić, że w tym roku Kapituła po raz drugi zdecydowała także o przyznaniu honorowego tytułu „Ambasador Śląska”. To dodatkowa nagroda regulaminowa, którą Kapituła może uhonorować osobę, która ma szczególne zasługi dla regionu górnośląskiego. Oczywiście nie zdradzę, kto w tym roku został wskazany przez Kapitułę, mogę jednak potwierdzić, że w tym roku to wyróżnienie zostanie przyznane.

Przed nami wieczór pełen emocji i wzruszeń. Kazimierz Kutz często spędzał swoje urodziny właśnie na naszej scenie – opowiadał anegdoty, odpowiadał na pytania, podpisywał książki, przyjmował prezenty. Teraz dzięki Nagrodzie Kutza czujemy jego milczącą obecność i jesteśmy przekonani, że tego dnia znów jest z nami, na tej samej scenie. 16 lutego 2023 roku, w dniu jego 94. urodzin, dowiemy się, kto został laureatem trzeciej edycji Nagrody jego imienia.

Wypowiedź prof. dr. hab. Ryszarda Koziołka, JM Rektora Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach

Dzięki Nagrodzie im. Kazimierza Kutza Kapituła co roku przemierza terytoria polskiej kultury współczesnej w poszukiwaniu artysty, który niesie, najczęściej nieuświadamiane, dziedzictwo Patrona Nagrody. Szukamy wybitnego artysty, którego osoba lub dzieło, lub pospołu sprawiają, że jako społeczeństwo żyjemy ze sobą mądrzej, bardziej świadomie, skłonni do myślenia o dobru wspólnym, a nie tylko osobistym, rodzinnym czy plemiennym. Nie mają znaczenia dyscypliny i gatunki sztuk; sam Kazimierz Kutz uprawiał ich wiele. Tegoroczna lista znakomitych nazwisk dowodzi społecznego zaangażowania polskiej kultury oraz potwierdza wyjątkowość tej nagrody pośród wszystkich wyróżnień, jakimi honorujemy naszych artystów.

Za nami burzliwe spotkanie członków kapituły Nagrody im. Kazimierza Kutza. To właśnie dziś po długiej dyskusji spośród pięciorga nominowanych wybrano laureata tegorocznej Nagrody. Kto nim zostanie? Ta informacja aż do 16 lutego pozostanie tajemnicą.

Dodatkowo członkowie Kapituły zdecydowali, że w tym roku po raz drugi zostanie wręczone honorowe odznaczenie „Ambasador Śląska”. O tym, kto je odbierze, również dowiemy się dopiero w dniu 94. urodzin Kazimierza Kutza na gali organizowanej w Teatrze Śląskim.

Do zobaczenia!

Nagroda im. Kazimierza Kutza z jednej strony upamiętnia zmarłego w grudniu 2018 roku znakomitego, niepokornego artystę, do samego końca zaangażowanego w szeroko pojęte sprawy społeczne, z drugiej honoruje nietuzinkowe postaci, które swoją postawą, działalnością i codzienną pracą w jakiś sposób przypominają Kutza.

W trzeciej edycji do Nagrody Kapituła nominowała pięcioro artystów:

• Marta Frej jest rysowniczką, ilustratorką, malarką i autorką memów. W swojej pracy artystycznej porusza takie kwestie jak prawa kobiet i feminizm, prawa mniejszości, a także problem wykluczenia i nietolerancji. Dorastała w Częstochowie, od kilku lat związana jest z Gdynią, gdzie mieszka i prowadzi pracownię. W 2017 roku została wyróżniona nagrodą O!Lśnienia za „nadanie memom rangi artystycznego dzieła”.
• Maja Ostaszewska jest jedną z najpopularniejszych i najbardziej wszechstronnych polskich aktorek. Znana z ról teatralnych, filmowych i serialowych. Laureatka Paszportu „Polityki” oraz dwóch Orłów – Polskich Nagród Filmowych. Od wielu lat walczy o prawa zwierząt. Gdy w Polsce rozpoczął się kryzys uchodźczy, aktywnie włączyła się w pomoc na granicy polsko-białoruskiej. Od wybuchu wojny w Ukrainie skutecznie i z pełną determinacją działa na rzecz uchodźców z tego kraju.
• Maja Kleczewska to jedna z najznamienitszych polskich reżyserek teatralnych, rozpoznawalna i ceniona także zagranicą – jej spektakle prezentowano m.in. w Seulu, Paryżu, Tbilisi czy Madrycie. Wielokrotnie nagradzana i doceniana na polskich i międzynarodowych festiwalach teatralnych (m.in. Srebrny Lew na Biennale w Wenecji). Jej dzieła budzą zainteresowanie krytyków teatralnych, a na tytuły, które zrealizowała, często trudno kupić bilety – spektakle w jej reżyserii ściągają do teatrów widzów z odległych zakątków kraju, powodują ożywione dyskusje i skłaniają do refleksji.
• Robert Konieczny jest architektem o międzynarodowej renomie. Hans Ibelings, autor prestiżowej publikacji „European Architecture since 1980”, jako jedyną polską pracownię, która wniosła wkład w rozwój architektury europejskiej, wymienił właśnie biuro prowadzone przez Roberta Koniecznego – KWK PROMES. Jest autorem słynnej Arki, w której mieszka, a także m.in. Domu Aatrialnego, Domu Kwadratowego, bloku UNIKATO i wielokrotnie nagradzanego Centrum Dialogu „Przełomy” w Szczecinie.
• Henryk Waniek jest malarzem, grafikiem, pisarzem, tłumaczem i eseistą. W centrum jego zainteresowań znajdziemy zagadnienia związane z ezoteryką, fantastyką, alchemią i magią. Urodził się w Oświęcimiu, dorastał w Katowicach, studiował w Krakowie. Dzięki stypendiom artystycznym tworzył i mieszkał między innymi w Nowym Jorku i we Florencji. Ma na koncie około 100 wystaw indywidualnych i tyle samo zbiorowych. Jego działalność literacka skupia się na szeroko pojętym Śląsku – jak w tytule jednej z książek Wańka, „od Oświęcimia do Zgorzelca”.

Warto przypomnieć, że na samą nagrodę składa się 50 000 zł oraz statuetka autorstwa Ksawerego Kaliskiego projektu Erwina Sówki – jest to jedna z ostatnich prac artysty z Grupy Janowskiej.

Nagroda im. Kazimierza Kutza zostanie wręczona 16 lutego 2023 r. podczas gali w Teatrze Śląskim im. Stanisława Wyspiańskiego w Katowicach. Wydarzenie rozpocznie się o godz. 18.00 na Dużej Scenie. Później tradycyjnie zaprezentowany zostanie spektakl „Piąta strona świata” na podstawie bestsellerowej, debiutanckiej powieści Kutza w reżyserii Roberta Talarczyka, nagrodzony m.in. Złotą Maską za spektakl roku.

Serdecznie gratulujemy nominowanym!

Obrady członków Kapituły trwają! Spośród kilkunastu znakomitych nazwisk powoli wyłania się ostateczna piątka nominowanych do Nagrody Kutza 2023. Na tym etapie jednak jeszcze nic nie jest pewne – kolejne rozmowy przynoszą wciąż nowe typy, a członkowie Kapituły przekonują innych do swoich wymarzonych kandydatów. Konkurencja jest ogromna, jest o kogo walczyć!

Jedno jest pewne: do końca roku, już za kilka dni, poznamy nazwiska pięciu osób nominowanych do Nagrody Kutza 2023. Kto zostanie tegorocznym laureatem? Kapituła intensywnie pracuje nad odpowiedzią na to nurtujące nas wszystkich pytanie. Poznamy ją już 16 lutego w Teatrze Śląskim.

Czas rozpocząć prace związane z trzecią edycją Nagrody im. Kazimierza Kutza. Kapituła już od kilku tygodni rozmawia między sobą o swoich typach, jednak to właśnie dziś odbyło się pierwsze spotkanie, na którym w szerokim gronie można było przedyskutować kandydatury. Wśród osób, które wskazali członkowie Kapituły, znalazły się nazwiska znakomitych artystów, którzy realizują się nie tylko artystycznie, lecz także społecznie, na gruncie lokalnym, ogólnopolskim i międzynarodowym, kontynuując tym samym idee bliskie patronowi Nagrody, Kazimierzowi Kutzowi. 

Pojawili się też pierwsi kandydaci do honorowego tytułu „Ambasador Śląska”, więc wszystko wskazuje na to, że w 2023 roku tytuł ten zostanie przyznany po raz drugi.

Nazwiska nominowanych poznamy pod koniec grudnia.

W tym roku Kapituła po raz pierwszy zdecydowała, że podczas gali oprócz Nagrody Kutza zostanie także wręczone pamiątkowe odznaczenie – honorowy tytuł „Ambasador Śląska”. Otrzymał go prof. Tadeusz Sławek, wybitny humanista, filozof, eseista, tłumacz, były rektor Uniwersytetu Śląskiego.

W laudacji prof. Ryszard Koziołek podkreślał: „Jego mocna, odczuwalna powszechnie obecność w mieście i regionie sprawia, że Tadeusz Sławek jest kimś dużo więcej niż wybitnym profesorem, rektorem uniwersytetu, poetą, zaangażowanym intelektualistą, który – jak chciał Kant – czyni publiczny użytek ze swojego rozumu. Pół wieku niesłabnącej działalności intelektualnej, artystycznej, dydaktycznej, politycznej sprawiło, że kolejne pokolenia żyją w mądrym i przyjaznym promieniowaniu Jego życia i pracy. Tak, jak się żyje w poczuciu dobrostanu, w sąsiedztwie ulubionego drzewa, nad brzegiem rzeki, w cieniu góry – bezwiednie i koniecznie”. 

W swoim przemówieniu prof. Sławek mówił między innymi, że bycie ambasadorem Śląska oznacza dla niego bycie ambasadorem Śląska w Europie i ambasadorem Europy na Śląsku, „ponieważ bez Europy nie ma Śląska, ale i Śląsk w Europie wiele znaczy”. „Europa jako dobro wspólne, które dało nam dziesięciolecia pokoju – obym tego nie powiedział w złą godzinę, zważywszy, co dzieje się na wschodzie – to jest dobro, z którym nie wolno igrać, mimo że niektórzy bardzo chcą to robić” – przestrzegał.

Honorowy tytuł „Ambasador Śląska” zgodnie z regulaminem Nagrody im. Kazimierza Kutza może zostać wręczony osobom, które w szczególny sposób wpisują się w działania na rzecz regionu. W tym przypadku Kapituła nie podaje do publicznej wiadomości nazwisk osób nominowanych – „Ambasador Śląska” jest zawsze tylko jeden, a to, kto zostaje uhonorowany tym wyróżnieniem, utrzymywane jest w tajemnicy aż do 16 lutego.

Serdecznie gratulujemy!

W tym roku decyzją Kapituły laureatem Nagrody Kutza 2022 został Szczepan Twardoch, prozaik, eseista, pisarz, autor bestsellerowych powieści przenoszonych także na ekrany i na teatralne deski. 

Jak w laudacji podkreślał prof. Andrzej Gwóźdź, »Nie chodzi wszak o to, ile Kutza jest w Twardochu – na pewno tyle, ile potrzeba, aby dziadka i wnuka przypisać do tej samej symbolicznej wspólnoty Ślązaków, która próbuje przywrócić im godność i dlatego mówi się o nich, że „coś im się pomieszało, i sami nie wiedzą, kim naprawdę są”. A to dlatego, że głośno i odważnie wyrażają swój sprzeciw wobec wszystkiego, co ich, zwłaszcza jako Ślązaków, boli, niezależnie od tego, jaką barwą się mieni i skąd pochodzi. (…) Potrzeba odratowywania duchowości Śląska pozostaje bowiem ciągle aktualna i rozumieją to ci, którzy chcą słuchać zarówno Kutza, jak i Twardocha. 

Któż bowiem odważniej niż Twardoch dziś – tak jak Kutz wczoraj – bierze się za bary ze śląską tożsamością, kto dosadniej i z większym uporem, ale bez gwarancji efektu, tłumaczy nam, że trzeba zająć się sobą, bez oglądania się na to, co myślą o nas inni: „Przestańmy się prosić o uznanie przez innych, uznajmy się sami. Zróbmy się sami”«. 

Szczepan Twardoch był nominowany do Nagrody obok fotografki Joanny Helander, architekta Tomasza Koniora, reżysera Wojciecha Smarzowskiego i pisarza Zbigniewa Rokity.

Serdecznie gratulujemy Laureatowi!

Kapituła Nagrody im. Kazimierza Kutza w trakcie obrad wyłoniła pięcioro kandydatów do Nagrody Kutza w 2022 roku. Są to:

• Joanna Helander, fotografka, reżyserka filmów dokumentalnych, pisarka i tłumaczka, 
• Tomasz Konior, architekt, 
• Zbigniew Rokita, pisarz, 
• Wojciech Smarzowski, reżyser filmowy, 
• Szczepan Twardoch, pisarz. 

To spośród nich Kapituła dokona ostatecznego wyboru i wybierze laureata drugiej edycji Nagrody im. Kazimierza Kutza. O tym, kto to będzie, dowiemy się 16 lutego 2022 roku na gali w Teatrze Śląskim w Katowicach.

Kapituła ma także możliwość przyznania dodatkowej nagrody regulaminowej: jest to honorowy tytuł „Ambasador Śląska”. Kapituła po ostatnim spotkaniu zdradziła, że w tym roku najprawdopodobniej po raz pierwszy uhonoruje kogoś tym wyróżnieniem. Czy faktycznie tak będzie – o tym przekonamy się już w połowie lutego.